در مقاله قبلی درباره بهترین وسریع‌ترین روش مهاجرت در زمان جنگ صحبت کردیم در این مقاله قصد داریم درباره خروج از ایران به ترکیه در زمان جنگ صحبت کنیم.
در روزهایی که سایه جنگ بر سر کشور می‌افتد، مهم‌ترین نگرانی هر خانواده‌ای فقط یک چیز است: حفظ جان عزیزان. در چنین شرایطی، ترکیه به‌عنوان همسایه‌ای نزدیک و امن، بدون نیاز به ویزا و با مسیر زمینی قابل‌دسترس، به یکی از اولین و قابل‌اعتمادترین انتخاب‌ها برای فرار سریع و نجات اضطراری تبدیل می‌شود. مسیری که شاید سخت باشد، اما برای خیلی‌ها، تنها امید باقی‌مانده است.
وضعیت مرزایران و ترکیه در زمان بحران
در زمان درگیری‌های شدید، مرزهای زمینی با ترکیه همچنان از معدود راه‌های باز برای خروج باقی می‌مانند. گذرگاه‌هایی مانند بازرگان، رازی و سرو با نظارت شدید اما فعال باقی می‌مانند و مسافران می‌توانند از طریق خودرو شخصی یا اتوبوس خود را به مرز برسانند و با عبور قانونی وارد ترکیه شوند.
دلایل محبوبیت مسیرزمینی نسبت به هوایی
با اختلال در پروازهای بین‌المللی و احتمال بسته‌شدن فرودگاه‌ها، سفر زمینی برای بسیاری به تنها گزینه تبدیل می‌شود. همچنین عدم نیاز به ویزا برای ورود ایرانیان به ترکیه، این مسیر را برای خانواده‌ها و افراد غیرسیاسی نیز امن‌تر و قابل‌دسترس‌تر کرده است.
چه کسانی معمولا ازاین مسیراستفاده می‌کنند؟
از خانواده‌هایی که نگران جان فرزندانشان هستند تا دانشجویان و فعالان رسانه‌ای، بسیاری در شرایط جنگ تصمیم به خروج از ایران از طریق مرز ترکیه می‌گیرند. این گروه‌ها معمولا افرادی‌اند که پاسپورت معتبر دارند، اما راهی برای پرواز نمی‌یابند یا به دلیل اضطراب، سفر زمینی را ترجیح می‌دهند.
مرز ایران‌ـ‌ترکیه؛ سختی راه، امید به آرامش
تجربه کسانی که از مرز زمینی عبور کرده‌اند، نشان می‌دهد این مسیر با صف‌های طولانی، کنترل‌های امنیتی دقیق و گاه معطلی در طرف ترکیه همراه است. با این حال، بسیاری می‌گویند همین که خاک ترکیه را لمس کرده‌اند، احساس آرامش نسبی به آن‌ها بازگشته است.
مشکلات احتمالی درطول مسیر
نبود اینترنت، صف‌های طولانی، نبود ارز رایج و کمبود وسایل حمل‌ونقل در روزهای بحران از جمله چالش‌های معمول در مسیر خروج هستند. همچنین در برخی مواقع نیروهای نظامی یا پلیس مرزی ممکن است به‌دلایل امنیتی کنترل‌های سخت‌تری اعمال کنند یا از عبور برخی افراد جلوگیری نمایند.
چرا ترکیه مقصد اول ایرانیان است؟
روابط تاریخی، فرهنگی و اقتصادی میان ایران و ترکیه، باعث شده ایرانیان احساس بیگانگی کمتری در این کشور داشته باشند. از سوی دیگر، وجود جامعه مهاجر ایرانی بزرگ در شهرهایی مانند استانبول، آنکارا و وان باعث می‌شود مهاجر تازه‌وارد سریع‌تر بتواند خود را با محیط وفق دهد.
قوانین اقامت ترکیه برای ایرانیان درزمان جنگ
در حالت عادی، ایرانی‌ها می‌توانند تا ۹۰ روز بدون ویزا در ترکیه بمانند. اما در وضعیت بحرانی، امکان درخواست اقامت موقت، پناهندگی یا حمایت بشردوستانه از سوی دولت ترکیه نیز وجود دارد، به‌ویژه اگر شرایط فرد مطابق با تعاریف بین‌المللی از پناهجوی جنگی باشد.
اقدامات اولیه پس ازورود به ترکیه
ورود قانونی با مهر ورود، اولین قدم برای ماندن در ترکیه است. پس از آن افراد باید خود را به اداره مهاجرت منطقه معرفی کرده، در صورت نیاز درخواست اقامت یا پناهندگی ثبت کنند و تا مشخص‌شدن وضعیت، در شهرهای امن مانند وان یا استانبول ساکن شوند.
شبکه‌های حمایتی غیررسمی
در روزهای نخستین جنگ، بسیاری از ایرانیان مقیم ترکیه، از طریق شبکه‌های اجتماعی اقدام به راهنمایی و اسکان پناهندگان کردند. گروه‌هایی در واتساپ، تلگرام یا اینستاگرام مکان اقامت، راننده مطمئن، اطلاعات مرزی و حتی غذا و دارو را برای تازه‌مهاجرها مهیا کردند.
آیا عبورغیرقانونی توصیه می‌شود؟
هرچند برخی تلاش می‌کنند از مسیرهای فرعی یا بدون مهر رسمی وارد ترکیه شوند، اما این اقدام خطرناک است و می‌تواند منجر به بازداشت یا رد مرزی شود. خروج قانونی و با پاسپورت، امن‌ترین و قابل پیگیر‌ترین راه در شرایط اضطراری محسوب می‌شود.
هزینه‌های سفرزمینی چقدراست؟
هزینه حمل‌ونقل از تهران تا مرز و سپس رسیدن به شهرهای ترکیه متفاوت است ؛اما در زمان جنگ به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد قیمت تاکسی‌های خصوصی یا ماشین‌های گروهی از ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان در نوسان است، به‌ویژه در روزهای پرتقاضا.
آینده ایرانیان در ترکیه پس از خروج اضطراری
بسته به وضعیت سیاسی ایران و ترکیه، امکان دارد پناهجویان به‌مرور درخواست اقامت دائم، پناهندگی یا مهاجرت به کشور سوم را داشته باشند. در این مسیر، مشورت با وکیل مهاجرت یا سازمان‌های بین‌المللی کمک زیادی به حفظ حقوق فردی خواهد کرد.
توصیه نهایی
اگر قصد ترک ایران در شرایط جنگی را دارید، مدارک هویتی، پاسپورت، پول نقد، آب و غذا و ابزارهای ارتباطی را از پیش آماده کنید. همچنین، با افراد مطمئن هماهنگ شوید، مسیرهای قانونی را دنبال کنید و اخبار رسمی را برای اطلاع از وضعیت مرزها پیگیری کنید.
سوالات متداول
۱. آیا در زمان جنگ می‌توان به‌صورت قانونی از مرز ایران به ترکیه خارج شد؟
بله، اگر مرزها باز باشند و محدودیت رسمی اعلام نشده باشد، خروج قانونی با پاسپورت معتبر از مرزهای زمینی مانند بازرگان، سرو یا رازی امکان‌پذیر است. با این‌حال باید از اخبار رسمی درباره وضعیت مرزها مطلع بود.
۲. اگر گذرنامه نداشته باشم، آیا می‌توانم از کشور خارج شوم؟
خیر. خروج قانونی از کشور تنها با داشتن گذرنامه معتبر ممکن است. در شرایط اضطراری ممکن است برخی نهادها مسیرهایی برای صدور گذرنامه اضطراری فراهم کنند، اما خروج بدون گذرنامه خطرناک و غیرقانونی است.
۳. آیا ترکیه در شرایط جنگ، پناهجویان ایرانی را می‌پذیرد؟
در مواردی خاص، ترکیه می‌تواند اقامت موقت یا حمایتی بشردوستانه ارائه دهد. اگر شخصی نتواند به کشور خود بازگردد و شرایط خطرناکی داشته باشد، ممکن است امکان ثبت درخواست پناهندگی یا حمایت موقت فراهم شود.
۴. چقدر می‌توان بدون ویزا در ترکیه ماند؟
ایرانی‌ها طبق قانون می‌توانند تا ۹۰ روز بدون نیاز به ویزا در ترکیه اقامت داشته باشند. اگر جنگ ادامه‌دار باشد یا شرایط بازگشت فراهم نشود، باید برای اقامت قانونی یا پناهندگی اقدام شود.
۵. آیا عبور غیرقانونی از مرز امن است؟
خیر. عبور غیرقانونی می‌تواند منجر به دستگیری، بازگشت اجباری یا حتی خطرات جانی شود. توصیه می‌شود تنها از مسیرهای رسمی، با مدارک معتبر و تحت نظارت مرزبانی عبور انجام شود.